Varikosel Nedir, Belirtileri ve Tedavisi

Varikosel, tek testis ya da her iki testisin yanındaki küçük kan damarlarında varis olmasına verilen tıbbi addır. Varikosel genellikle 15 – 25 yaş aralığındaki genç erkeklerde ortaya çıkar ve erkekler arasında görülme olasılığı yüzde 10’dur. Erkeklerde görülen bu hastalığın çoğunlukla herhangi bir belirtisi olmaz. Varikosel teşhisi konulan çok az hastada rahatsız edici belirtiler gözlenir. Ancak bazen de testiste ağrı, küçülme ya da kısırlık sorunlarına neden olabilir.

Varikosel hastalığı erkeklerde kısırlık riskini arttırır. Ancak varikosel tanısı konan çoğu erkek kısır değildir. Erkeklerin çoğu bu hastalığın herhangi bir belirtisini görmediği veya altında yatan nedenleri bilmediği için genellikle tedaviye de gerek duyulmaz. Gerektiriyorsa, varikosel temizle operasyonu yapılır. Varikoselin tedavisinin kısırlığı da tedavi edip etmediğine dair uzmanlar arasında görüş birliği yoktur.

Eğer kısırlık ve varikosel hastalığının her ikisi de varsa, güncel araştırmaları incelemek ve bu alanda güncel çalışmalar sürdüren uzmanlar ile görüşmek için en iyi fikirdir.

Varikosel Nedir?

Varikosel testis torbasında genişlemiş damarların (kan damarları) neden olduğu bir hastalıktır. Öncelikle bir testiste ve sonrasında diğer testiste oluşabilir. Ya da iki testiste de aynı anda ortaya çıkabilir.

Etkilenen damarlar spermatik kordon içinde seyahat ederler. Spermatik kordon, her iki testisten alt karına (abdormen) uzanan bir tüp gibidir. Her iki testisin üst kısmında spermatik kordonu hissedebilirsiniz. Spermatik kordon, testislerden penise sperm taşıyan (meni kanalı), kan damarları, lenf damarları ve sinirleri taşıyan bir tüp içerir.

Normalde spermatik kordondaki testislere kan taşıyan damarları göremez veya hissedemezsiniz. Eğer varikosel varsa, damarlar daha büyük olur ve bu durum onları daha belirgin hale getirir. Bacaklardaki varis hastalığına benzemektedir. Varikoselin boyutu ise değişebilir.

Varikosel, erkekler arasında yaygın bir hastalıktır. Olguların yaklaşık olarak yarısında varikosel sol tarafındadır. Vakaların hemen hemen yarısında ise, her iki testiste de varikosel vardır. Vakaların küçük bir kısmında sadece sağ tarafta varikosel görülür. Varikosel hastalığının genellikle sol testiste görülmesinin nedeni ise; sağ ile karşılaştırıldığında sol tarafın farklı bir skrotum rotası olmasıdır.

 

Varikosel Belirtileri Nelerdir?

Varikosel genellikle ergenlik döneminde ve 15-25 yaş arası erkeklerde ortaya çıkan bir hastalıktır. Vakaların yüzde 80’inde sol testiste veya her iki testiste birden görülür. Varikosel, skrotum içindeki damarların büyümesi ve genişlemesi durumudur.

Varikosel genellikle ağrısız ve herhangi bir belirtisi olmayan bir hastalıktır. Bu hastalıktan etkilenen erkeklerin çok az kısmına hafif rahatsızlık hissi verir. Eğer tüm gün ayakta iseniz, gün sonunda bu rahatsızlık hissi oluşabilir. Varikosel boyutunun durumuna göre belirtileri de değişiklik gösterir. Bazen varikosel dokunulduğunda hissedilmez ve sadece rahatsızlık verir. Bazen de skrotum içinde büyüyen damarlar göz ile kolayca fark edilebilir. Ayakta kaldığınız süre boyunca yerçekimine bağlı olarak varikosel yeniden rahatsızlık oluşturabilir ve görünür hale gelebilir.

Tipik varikosel belirtileri hafiftir ve tedavi gerektirmez. Eğer aşağıda yer alan rahatsızlık verici belirtiler gözlenirse, tedavi gerekli olabilir.

Ağrı

Varikosel belirtileri bir kişinin ayakta uzun süre kalması veya uzun süre oturması sonrasında ağrıyla birlikte ortaya çıkabilir. Bunun da nedeni basınçtan etkilene damarlarda kan birikmesi ile birlikte ağrı meydana getirmesidir.

Ağır kaldırma ve bazı kondisyon hareketleri de varikosel belirtilerini daha kötü yapabilir. Ve bazı durumlarda bu faktörler testislerin birinde ya da her ikisinde varikosel oluşmasına neden olabilir. Genellikle bir bağlantısı olmasa da, büyüyen damarların boyutu acı ile orantılı olabilir.

Kısırlık Sorunları

Varikosel, kısırlık ya da subfertilite arasında bir ilişki vardır. Ancak her vakada varikosel hastalığının kısırlığa neden olup olmadığını teşhis etmek zor olabilir. Bir çalışmada, subfertilite olan erkeklerin yüzde 40’ında varikosel olduğu tespit edilmiştir.

Varikosel hastalığının diğer belirtileri ise; azalan sperm sayısı ve deforme sperm sayısında bir artış olmasıdır. Bu sorunların varikosel kaynaklı olup olmadığı genelde zor anlaşılır. Ancak uzmanlar arasında ortak bir teori söz konudur.

Yapılan araştırmalar neticesinde, varikoselin testis ısısını yükselttiği ve sperm üretimini etkilediği sonucuna varılmıştır. Araştırmalar, kısırlık sorunu olan erkeklerin %50’si ila %70’i arasında, varikosel tedavisi sonrasında sperm üretim kalitesi ve miktarında önemli bir gelişme olduğunu göstermiştir.

Testiküler Atrofi

Testislerde küçülme ve işlev kaybı sorunu, başka bir varikosel belirtisidir. Bu durum genellikle spor yapan ergenlerde fiziksel muayene sırasında teşhis edilir. Etkilenen testis genellikle diğerinden daha küçüktür ve tedavi olunması önerilir. Tedavi sonrası etkilenen testis genelde normal boyutuna döner.

Varikosel Tedavisi

Varikosel genellikle tedaviye gerek duyulmayan bir hastalıktır. Ancak varikosel ağrısı, testiküler atrofi veya kısırlık gibi sorunlara yol açıyorsa veya üremeyi engellediği düşünülüyorsa, varikosel tedavisine gerek duyulabilir.

Varikosel hastalığında başvurulan cerrahi süreçte, yeniden normal damarlar içine kan akışını yönlendirmek amaçlanır ve etkilenen damarlar kapatılır. Erkeklerde kısırlık durumunda, varikosel veya kısırlık tedavi edebilir. Varikosel hastalığından dolayı çocuk sahibi olamayan erkeklerde sperm kalitesini arttırmak için varikosel tedavisi yapılabilir ve bu gibi teknikler sayesinde kısırlık tedavi edilebilir.

Varikosel genellikle ergenlik döneminde gelişir ve ortaya çıkar. Bu durum da büyük olasılıkla sperm üretimi ve kalitesini düşürür. Sperm kalitesinde genel bir azalma olmasına rağmen, varikosel ile birçok erkek çocuk sahibi olmak için yeterli sperm kalitesine sahip şekilde yaşamını sürdürür. Varikosel tedavisi genellikle sperm özelliklerini artırır. Ancak tedavi edilemeyen varikosel ilerleyen zamanlarda sperm kalitesinin kötüleşmesine yol açabilir.

Varikosel tedavisi genellikle çok az risk faktörü taşır. Hastaların tedavi sonrasında karşılaşabileceği sorunlar şöyledir:

• Testis etrafında sıvı birikimi
• Varikoselin yeniden tekrarlaması
• Testiküler atrofi
• Enfeksiyon
• Atardamarın zarar görmesi

Açık ameliyat

Bu tedavi çoğunlukla genel veya lokal anestezi ile ayakta tedavi bazında yapılır. Genellikle, cerrah kasık bölgesinden damara yaklaşır ve karın ya da kasıkların altında bir kesi ile operasyonu gerçekleştirebilir. Varikosel onarımına dair tıp dünyasında bazı ilerlemelerin olması ile birlikte varikosel ameliyatı sonrası komplikasyonlarda da azalma söz konusu olmuştur.

Bu gelişmelerden biri, ameliyat yapılan bölgeyi daha iyi görmeyi sağlayan cerrahi mikroskop kullanımıdır. Komplikasyonları azaltan bir başka prosedür ise, cerrahlara daha iyi rehberlik eden Doppler ultrason kullanımıdır.

Ameliyattan iki gün sonra normal aktivitelerinize geri dönmeniz mümkündür. İki hafta sonra ise, rahatsızlık etmediğiniz sürece yorucu aktivitelere ve egzersizlere geri dönebilirsiniz.

Laparoskopik Cerrahi

Doktorunuz küçük bir kesi ile varikosel olan damarları onarır. Bu işlem genel anestezi gerektirir.

Perkütan Embolizasyon

Bu işlem ayakta lokal anestezi sonrası yapılır. Radyolog kasıkta bir damara tüp ekler ve monitör üzerinde genişlemiş damarları görüntüler. Ardından tıkalı damarın onarımı yapılır.