Obsesif – Kompulsif Bozukluk Nedenleri? Belirtileri ve Tedavisi

Toplumumuzda yaygınlığı yaklaşık %3 olan Obsesif – Kompulsif Bozukluk Nedir?, Obsesif – Kompulsif Bozukluk Belirtileri ve Obsesif – Kompulsif Bozukluk Nedenleri? Gibi soruların cevaplarını irdelemeye çalışacağız.

Obsesif – Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?

Obsesif – Kompulsif bulunan birinde hissettiği en belirgin şeyler stres yaşatan takıntılar ve zorlanma durumlarıdır. Bireyin sosyal hayatında büyük ölçüde sorunlar çıkarabilen bu takıntı ve zorlanmalar hem bireyin çok fazla zamanını alır hem de yorgunluk verir.

Kişilerde obsesyonlar ve kompulsiyonlar görülmekle beraber bunlardan sadece biri de görülebilir. Obsesyon, gerçeğe pek uygun olmayan tekrarlayan düşüncelerdir yani bir anlamda takıntılardır. Kompulsiyon ise tekrar eden obsesyonlar sebebiyle yapılan davranışlardır. Kompulsiyon aslında obsesyonların getirdiği düşünceleri davranışa dökse de kişide bir rahatlamaya sebep olmaz.

Obsesif – Kompulsif daha çok erkek bireylerde görülmekle beraber bekar olan kişilerde evlilere göre daha fazla görülmektedir. Bu rahatsızlığa eşlik eden depresyon, sosyal fobi gibi rahatsızlıkların yanı sıra Panik Ataklar’a da sık rastlanır. Panik Atak Nedir? Yazımızı buradan okuyabilirsiniz.

Obsesif – Kompulsif Bozukluk Nedenleri ?

Obsesif – Kompulsif ’de biyolojik etkenler ve genetik sebepler olmak üzere davranışsal etmenler, psikososyal etmenler yer almaktadır.

Beyindeki hormonlarımız tarafından yönetildiğimiz her zaman söylenir ve mutluluk hormonu olarak da anılan serotonin hormonu salgısındaki farklılıklar Obsesif – Kompulsif geliştirmede büyük bir etkiye sahiptir.

Genetik etki de göz önüne alındığında birinci derece yakınlarda bulunan Obsesif – Kompulsif diğer aile bireylerinde de hastalığın gelişme riskini arttırmaktadır.

Kafamızda oluşturduğumuz obsesyonlar aslında koşullu uyaranlardır. Yani aslında zararlı bir durum, zararlı bir nesne veya kişiyle eşleşmiştir. Böyle koşullu uyaran geliştirme durumunda da alakasız veya zararsız bir duruma ya da kişilere yanlış düşünce yani obsesyonlar geliştirmek mümkündür. Ayrıca doğu kültürlerine kıyasla batıda mükemmeliyetçi ve simetri takıntısı daha fazla görülmektedir.

Birey, kompulsiyon şeklinde davranışlarının bazı kaygılarını azalttığını fark ettiğinde bunları yapmakla obsesyonların rahatlayacağını düşünür ancak aslında bu şekilde daha fazla artar ve bu eylem sürekli hale gelir bu bir döngü şeklinde devam eder.

Obsesif – Kompulsif Kişilik Bozukluğu (OKKB) ile Obsesif-Kompulsif Bozukluk(OKB) karıştırılmamalıdır. Bu rahatsızlıkta olanların sadece %15’i bu kişilik bozukluğa sahip kişilerden oluşmaktadır. Obsesif – Kompulsif ’ e yakalanan OKKB hastaları genelde takıntı ile ilgili belirtiler gösterir.

Obsesif-Kompulsif Bozukluk Belirtileri Nelerdir ?

Obsesif – Kompulsif ’de farklı farklı belirtiler bulunmaktadır. Ancak hepsinde takıntı veya kompulsiyon davranışlar gözlenir bu belirtilerin çeşitlerinden bahsedecek olursak;

• Bulaşma obsesyonları ve temizlik kompulsiyonları; kişinin ufak bir dokunma veya ortamda bulunma sebebiyle vücuduna yada kıyafetlerine mikrop, kir, pislik bulaştığını düşünme ve bunu gidermek için defalarca yaptığı temizleme davranışları.
• Kuşkulu obsesyonlar ve kontrol kompulsiyonları; örneğin bir evden dışarı bir yere gidilecekken, ışıkların, prize takılı kabloların veya ocağın açık kaldığını düşünmek ve bu kaygıyı yok etmek için tekrar tekrar dönerek kontrol etme amaçlı kompulsiyonlardır.
• Dini Obsesyon ve gidermek için yapılan kompulsiyonlar; örneğin inandığı halde aklından Tanrıya karşı kötü kelimeler geçmesi ve bundan kurtulmak için defalarca mantıksız bir hareket etmek örneğin tükürme, kendine zarar verici kompulsiyonlar.
• Simetri obsesyonları, evinde, ofisinde eşyaların her şeyin tam ortada simetrik biçimde durmasına özen gösterme davranışları.
• Sayma Obsesyonu ve kompulsiyonları, bir işe başlarken veya bir aktivite gerçekleştirirken belli bir rakama kadar sayı sayma davranışını gerçekleştirmez ise bu işte uğursuzluk veya başarısızlık geleceğine inanma ve bu davranışları gerçekleştirme kompulsiyonları.
• Dokunma obsesyonları,
• Saklama, biriktirme kompulsiyonları,
• Batıl inanç obsesyon ve kompulsiyonları; örneğin sol taraftan uyanmanın günü kötü geçireceğine inanmak, merdiven altından geçmemek, kara kedi gördüklerinde üzülmek gibi obsesyonlar ve bunlardan kurtulma kompulsiyonları.

Obsesif – Kompulsif Bozukluğu Tedavisi

Obsesif – Kompulsif günlük yaşantıyı ciddi biçimde olumsuz etkileyen özellik sosyal yaşantıda büyük kayıplara sebep olan ve kronik bir hale geldiğinde yaşam kalitesini düşüren bir bozukluktur. Obsesif – Kompulsif Tedavisi’nde ilaç ve çeşitli psikoterapiler kullanılmaktadır.

Obsesif – Kompulsif İlaç Tedavisi

Öncelikli olarak serotonin salgı düzeyi ayarlamada etkili ilaçlar hastalığın tedavisinde oldukça etkilidir. İlk kullanımda geçici bir süre mide bulantısı, uyku bozukluğu, cinsel açıdan yan etkileri olması yanı sıra ilaçla tedavide kullanım sorunu yaşanmaz. 2 yıl gibi uzun süre ilaç tedavisi sürebilir.

Obsesif – Kompulsif Psikoterapi ile Tedavi

Bilişsel-Davranışçı terapiyle Obsesif – Kompulsif rahatsızlığı bulunanlar kısa süre içinde tedavi edilebilmektedirler. Bireyin anksiyete oluşturucu düşünceleri ve bu düşüncelerden kurtulmak amacıyla yaptıkları davranışları yani kompulsiyonları üzerine yoğunlaşılarak bu tekrarlı davranışları engellemek amaçlanmaktadır.

Terapiler bazen ilaçla ve bazen de tek başlarına hastalığın belirtilerinin azaltılmasında ve hastalığı yok etmede oldukça verimlidir.