B3 Vitamini Nedir, Faydaları ve Hangi Besinlerde Bulunur?

Niyasinin yani B3 Vitamini nedir, eksikliği, faydaları ve kullanımı konuları incelenmiştir.

B3 Vitamini olarak da bilinen niyasin önemli bir besin maddesidir. Aslında vücudunuz doğru bir şekilde çalışması için gereklidir.

Takviye olarak niyasin kolesterol seviyesini düşürür, arteriti rahatlatır ve beyin fonksiyonlarını destekler.Yine de yüksek dozda alınırsa ciddi yan etkileri vardır. Bu makale niyasin hakkında bilmeniz gereken her şeyi açıklayacaktır. Önce B3 vitamini nedir inceleyelim.

B3 Vitamini Nedir?

Niyasin sekiz B vitamininden biridir ve aynı zamanda B3 vitamini olarak adlandırılır.

İki ana kimyasal formu vardır ve her ikisi de vücudu farklı şekilde etkiler. İki form da yiyeceklerde ve takviyelerde bulunur.

Nikotinik asit: Takviye olarak nikotinik asit, niyasinin yüksek kolesterol ve kalp hastalıklarını tedavi etmede kullanılan şeklidir.

Niyasinamid veya nikotinamid: Nikotinik asidin aksine niyasinamit kolesterolü düşürmez. Yine de tip 1 diyabet, cilt hastalıkları ve şizofreni tedavisinde kullanılabilir.

Niyasin suda çözünebilir ve fazlası vücutta depolanmaz. Yani fazla vitaminler vücudunuzdan atılabilir.

Vücudunuz, niyasini yiyeceklerden alır ama aynı zamanda tritofan adlı amino asitten de üretir.

Niyasin Nedir ve Nasıl Çalışır?

Tüm B vitaminlerinde olduğu gibi niyasin, enzimlere destek olarak yiyeceklerde enerjilerin dönüştürülmesine yardımcı olur.

Niyasin özellikle hücre metabolizmasın aktif olan NAD ve NADP koenzimlerinin ana bileşenidir.

Ayrıca hücre haberleşmesinde, DNA oluşumu ve onarımında rol oynar ve antioksidan özelliği vardır.

B3 Vitamini Eksikliği

B3 vitamini eksikliği sonucunda ne olduğunu gözlemleyerek B3 vitamini faydaları nelerdir anlayabilirsiniz.

B3 Vitamini eksikliği belirtileri şu şekildedir:

• Hafıza kaybı ve kafa karışıklığı yaşanması.
• Sürekli halsizlik hissi.
• Depresyon.
• Sürekli baş ağrısı hissi.
• İshal durumu.
• Cilt sorunları.

Bununla birlikte, eksilik Batı ülkelerinde oldukça nadirdir. Ciddi B3 Vitamini eksikliği veya pelegra, beslenmenin çeşitli olmadığı üçüncü dünya ülkelerinde görülür.

Günlük B3 Vitamini İhtiyacı

İhtiyaç duyduğunuz Niyasin-B3 vitamini, Beslenme Referans Alımına, yaşınıza ve cinsiyetinize bağlı olarak değişmektedir.

B3 vitamini tedavi dozları önerilen dozlardan yüksektir ve sadece kontrol altında alınmalıdır.

Önerilen günlük niyasin ihtiyacı şu şekildedir.

Yeni doğan:

• 0-6 ay 2 mg/gün*
• 7-12 ay 4 mg/gün*

Çocuklar:

• 1-3 yaş: 6 mg/gün
• 4-8 yaş: 8 mg/gün
• 9-13 yaş: 12 mg/gün

Gençler ve Yetişkinler:

• Erkek 14 yaş üzeri 16 mg/gün
• Kadın 14 yaş üzeri 14 mg/gün
• Hamile kadınlar. 18 mg/gün
• Emziren kadınlar 17 mg/gün

B3 Vitamini Faydaları Nelerdir?

Aşağıda B3 Vitamini faydaları için 9 madde bulunmaktadır. Belirtilen tüm bu faydalar bilimsel araştırmalar sonucunda ortaya çıkan sonuçlardır.

LDL Kolesterol Seviyesini Düşürür

1950’lerden beri niyasin yüksek kolesterol tedavisinde kullanılmaktadır. Aslında kötü LDL kolesterol seviyelerini %5-20 arasında düşürür.

Kolesterol düşürmesi B3 vitamini faydaları arasında olsada, olası yan etkilerinden dolayı yüksek kolesterolün ana tedavisi değildir.

Daha ziyade statin toleransı olmayan kişilerde kolesterol düşürücü tedavi olarak kullanılır.

HDL Kolesterol Seviyesini Arttırır

LDL kolesterol seviyesini düşürmeye ek olarak niyasin “iyi” HDL kolesterol seviyesini arttırır.

HDL oluşumuna yardımcı olan proteinlerden biri olan apolopprotein A1 yıkımını durdurarak yapar.

Çalışmalara göre niyasin HDL kolesterolü seviyesini %15–35 oranında arttırmaktadır.

Trigliseritleri Düşürür

Niyasinin üçüncü faydası ise vücut yağları olan trigliseritleri %20-50 azaltmasıdır. Trigliserit sentezinde rol oynayan enzimi durdurarak bunu başarır.

Sonuç olarak bu durum düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ve çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL) üretimini azaltır.

Kolesterol ve trigliserit seviyelerinde bu etkilere ulaşmak için tedavi dozları gereklidir.

Kalp Hastalıklarını Engellemeye Yardımcı Olabilir

B3 vitamini faydaları arasında kolesterol üzerindeki etkilerinden biri olan kalp hastalıklarını engellemek yer almaktadır.

Yeni araştırmalar, kalbinize faydası olan başka mekanizmalar olduğunu da gösteriyor. Arter sertleşmesi olarak bilinen aterosklerosis üzerinde etkisi olan oksidatif stresi ve enflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilir.

B3 Vitamini faydaları üzerine yapılan bazı araştırmalar tek başına veya statinlerle birlikte niyasin tedavilerinin kalp hastalıklarıyla ilgili kalp sorunu risklerini azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.

Yine de araştırmalar çelişkili sonuçlar üretmektedir. Son zamanlarda yapılan bir değerlendirme, niyasin tedavisinin kalp krizi, inme veya kalple ilişkili hastalıklardan kaynaklanan ölüm riskini azaltmadığını ortaya koydu.

Tip 1 Diyabeti Tedavi Etmeye Yardımcı Olabilir

Tip 1 diyabet, vücudun saldırıya geçerek pankreastaki insülin oluşturan hücreleri yok ettiği bir otoimmün hastalıktır.

B3 vitamini üzerine yapılan araştırmalar, niyasinin bu hücreleri koruyabileceğini ve risk grubundaki çocuklarda tip 1 diyabet riskini azaltabileceğini göstermekte.

Yine de tip 2 diyabet olan kişilerde niyasinin rolü daha karışık. Bir yandan tip 2 diyabeti olan kişilerde yaygın olan yüksek kolesterol seviyelerini düşürür. Diğer yandan kan şekeri seviyelerini yükseltebilir.

Sonuç olarak yüksek kolesterol seviyelerini tedavi etmek için niyasin kullanan diyabetliler, kan şekeri seviyelerini yakından izlemelidir.

Beyin Fonksiyonlarını Destekler

Beyniniz, enerji almak ve düzgün çalışmak için NAD ve NADP koenzimlerinin parçası olarak niyasine ihtiyaç duyar.

Aslında bilinç bulanıklığı ve psikiyatrik semptomları, niyasin eksiliğiyle ilişkilendirilmiştir.

Beyin hücrelerindeki hasarı onarmaya yardımcı olduğu için bazı şizofren türleri niyasin ile tedavi edilebilir.

Ön araştırmalar, B3 vitaminin Alzheimer gibi hastalıklara karşı beyni korumaya yardımcı olabileceğini göstermektedir Yine de farklı sonuçlar sunulmaktadır.

Cilt Fonksiyonlarını Arttır

Niyasin, cilt hücrelerini ağızdan alımda veya losyon olarak uygulamada güneş hasarlarına karşı korur.

Yakın tarihli araştırmalar, bazı cilt kanseri türlerine karşı koruma sağlamaya yardımcı olduğunu göstermiştir.

2015 yılında yapılan bir çalışma, günde iki kere alınan 500 mg nikotinamidin (niyasin türü), cilt kanseri açısından yüksek risk grubunda bulunan kişilerde melanoma olmayan cilt kanserini azalttığını göstermiştir.

Arterit Semptomlarını Azaltabilir

Ön çalışmalardan biri niyasinin osteoarterit semptomlarının bazılarını yatıştırdığını, eklem hareketliliğini arttırdığını ve NSAID ihtiyacını azalttığını göstermiştir.

Laboratuvar fareleriyle yapılan başka bir çalışma ise vitamin enjeksiyonun, arterit kaynaklı enflamasyonu azalttığını bulmuştur.

B3 vitamini faydaları üzerine yapılan araştırmalar umut verici olsa da daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Pelegrayı Tedavi Eder

Ciddi B3 vitamini eksikliği, pelegra adı verilen bir hastalığa yol açar. Böylelikle takviye olarak niyasin kullanmak, pelegranın ana tedavisidir.

B3 Vitamini eksikliği endüstriyel ülkelerde nadirdir. Yine de alkolizm, anoreksiya veya Hartnup hastalığıyla birlikte ortaya çıkabilir.

B3 Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

B3 vitamini hangi besinlerde bulunur sorusunun cevabı et, tavuk, balık, ekmek ve tahıllar gibi birçok besinde bulunur.

Bazı enerji içecekleri B vitamini yüklüdür. Aşağıdaki yiyeceklerden alabileceğiniz niyasin miktarları verilmiştir:

B3 vitamini hangi besinlerde bulunur sorusuna cevap olarak verilen aşağıdaki besinlerin yanlarında yazan yüzdelik oranlar günlük alacağınız B3 vitamini miktarıdır.

• Tavuk göğüs eti: 59%
• Kutu ton balığı: 53%
• Kırmızı Et: 33%
• Tütsülenmiş somon: 32%
• Mısır gevreği: 25%
• Yer fıstığı: 19%
• Mercimek 10%
• Tam tahıl ekmeği, 1 dilim: 9%

B3 Vitamini Takviyesi Gerekli mi?

Herkesin B3 vitaminine ihtiyacı vardır ama bazı insanlar normal beslenme düzenlerinde yeterince alamaz.

Ama eğer eksikliğiniz varsa veya yüksek doz başka bir fayda sağlayacaksa, doktorunuz takviye önerebilir.

B3 Vitamini takviyeleri özellikle statin almayan ama yüksek kolesterol ve kalp hastalığı riskine sahip kişilere önerilir.

Takviye formları, normal besinlerden alınanlardan çok yüksek dozlar şeklinde yazılır. Genellikle tedavi dozları, miligram değil gram şeklinde verilir.

B3 Vitamini Yan Etkileri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

B3 vitamini içeren besinler ile niyasin alımının zararı yoktur.

Ama takviye dozları mide bulantısı ve karaciğer zehirlenmesi gibi yan etkilere neden olabilir.

Aşağıda B3 vitamini takviyelerinin en sık görülen zararları yer almaktadır:

Niyasinin neden olduğu kızarıklık: En yaygın yan etkisi, kan damarlarının genişlemesinden kaynaklı kızarıklıktır. Yüz, göğüs ve boyundaki kızarıklığa ek olarak insanlar karıncalanma, yanma veya ağrı hissedebilirler.

Mide rahatsızlığı ve mide bulantısı: İnsanlar yavaş salınım yapan nikotinik asit kullandığında mide bulantısı, kusma ve mide rahatsızlığı görülebilir. Bu durumlar karaciğer enzimleriyle ilgili görünmektedir .

Karaciğer hasarı: Bu, uzun süreli olarak kolesterol tedavisinde yüksek niyasin dozu almanın tehlikelerinden biridir. Yavaş salınım yapan nikotinik asitte daha yaygındır ama ani salınım yapan türlerde de ortaya çıkabilir.

Kan şekeri kontrolü: Yüksek doz niyasin (günde 3-9 gram), kısa ve uzun dönemli kullanımda kan şekeri kontrolünde yaşanan zorluklarla ilişkilendirilmiştir.

Göz sağlığı: Nadir görünen yan etkileri arasında bulanık görmek ve göz sağlığını olumsuz etkileyen diğer durumlar vardır.

Gut: Niyasin vücuttaki ürik asit seviyesini arttırarak guta neden olabilir.

Sonuç

Niyasin, vücudumuzun her parçası için önemli sekiz B vitamininden biridir.

Şanslıyız ki beslenme düzenimizde ihtiyacımız olan niyasin alabiliyoruz.

Yine de yüksek kolesterol dahil olmak üzere bazı medikal tedavilerde takviye formu olarak önerilmektedir.

Kaynak
Dr. Axe
Dr. Sinatra
Dr. Whitaker
Dr. Lam