Ödem Neden Olur, Belirtileri, Çeşitleri Nelerdir ve Ödemin Tedavisi

Bu makale, ödem neden olur, nasıl fark edileceğini, farklı türlerini ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi vermektedir. Bu makale aynı zamanda olası komplikasyonlara da incelemektedir.

Ödem, fazla miktarda sıvının cilt başta olmak üzere dokular arasında kalması sonucu oluşturduğu şişliktir.

Birçok ödem türü ve nedeni vardır. Örneğin Pulmonar ödem akciğerleri etkilerken pedal ödem ayakların şişmesine neden olur.

Ödem genellikle yavaş başlar ama hızlı bir şekilde yerleşebilir. Yaygın bir sorundur ve ciddi bir durumun habercisi olabilir.

Ödem Nedir?

Ödem veya su tutma, vücudun farklı yerlerinde meydana gelen şişkinliklerdir. Özetle ödem, vücutta meydana gelen şişkinliği ifade eder.

Genellikle eller, kollar, bacaklar, bilekler ve ayaklarda meydana gelir. Yine de kasları, bağırsakları, akciğeri, gözleri ve beyni de etkileyebilir.

Bu durum genelde yaşlılarda ve hamile kadınlarda meydana gelse de herhangi bir kişi ödem yaşayabilir.

Ödem hakkında gerçekler;

Ödem hakkında bazı kilit noktalar aşağıdaki şekildedir ve daha fazla detayı yazımızda bulabilirsiniz.

• Ödem, fazla sıvı vücut dokuları arasında kalırsa meydana gelir.
• Genellikle altta yatan bir neden veya hastalık vardır.
• Semptomları bazı nedenlerle bağlıdır ve normalde aşamalı olarak gelişir.
• Ödemi tedavi eden ürünler bulunmaktadır.

Ödem Çeşitleri

Birçok ödem çeşitleri bulunmaktadır. Her biri farklı sağlık sorununu gösterebilir. Bazı türleri şu şekildedir.

Periferal Ödem: 

Ayak bileklerini, bacakları, elleri ve kolları etkiler. Belirtileri arasında şişkinlik ve hareket ettirme zorluğu vardır.

Pulmoner Ödem:

Akciğerlerde toplanan ve nefes almayı zorlaştıran sıvı fazlası. Bu durum konjestif kalp yetmezliği veya akut akciğer hasarına neden olabilir.

Serebral Ödem:

Ödem çeşitlerinde beyinde meydana gelenidir. Birçok nedenden dolayı meydana gelebilir ve hayati tehlike içerir.

Semptomlar arasında baş ağrısı, boyun ağrısı veya sertliği, tam veya kısmi görme kaybı, bilinç kaybı, mide bulantısı, kusma ve baş dönmesi vardır.

Göz Ödemi:

Bu durum ciddi bir komplikasyondur ve diyabetik kaynaklanır.

Gözlerin görme merkezi olan makulada şişme meydana gelir. Kişi görüşünde ve renklerde değişiklik yaşandığını fark eder.

Ödem, vücudun diğer bölgelerinde de olur ama yukarıdakiler kadar yaygın değildir. Ciddi sağlık sorunlarından birini işaret edebilir.

Eğer şişme hakkında endişeleriniz varsa doktora gitmeniz önerilir.

Ödem Neden Olur?

Ödem neden olur sorusunun bir çok sebebi bulunmaktadır. Bu sebeplerin arasında yer alan dolaşım sorunları, enfeksiyon, doku ölümü, yetersiz beslenme, böbrek hastalıkları, sıvı yüklenmesi ve elektrolit sorunları yer almaktadır.

Ödem neden olur biraz detaylı inceleyelim;

Kalp Yetmezliği

Kalbin alt odacıklarından biri yeterinde kan pompalamazsa, dokularda kan toplanabilir ve ödeme neden olabilir.

Böbrek Hastalıkları veya Böbrek Yetmezliği

Ödem neden olur konusunun bir diğer cevabı böbrek hastalıklarıdır. Böbrek hastalıkları olan bir kişi kandan yeterince sıvı ve sodyum çekemeyebilir.

Bu durum kan damarlarına baskı uygular ve sıvının damar dışına sızmasına neden olur. Şişkinlik bacaklarda veya gözlerde meydana gelebilir.

Böbrekte atık ve fazla sıvılar süzen kılcal damarlar olan glomerulinin hasar görmesi, nefrotik sendroma neden olabilir.

Bunun semptomlarından biri ise kandaki düşük albumin proteini seviyesidir. Bu durum ödeme neden olabilir.

Karaciğer Hastalığı

Siroz karaciğer fonksiyonlarını etkiler. Hormon salgılanması ve sıvıları düzenleyen kimyasallarda değişimlere neden olabilir ve protein üretimini azaltabilir.

Bu durum kandaki sıvının çevredeki dokulara sızmasına neden olur.

Siroz da yapısal damarlar, iç organlara kan taşıyan büyük damarlardaki basıncı arttırır. Ödem, bacaklarda ve karın bölgesinde görülebilir.

Kullanılan Bazı Reçeteli Ürünler

Ödem neden olur? sorusunun diğer bir cevabı ise düzenli olarak kullandığınız reçeteli ürünler olabilir.

Bazı reçeteli ürünler ödem riskini arttırır:

• Vasolidatörler veya kan damarlarını açan reçeteli ürünleri.
• Kalsiyum kanal blokerleri.
• Steroid olmayan anti-enflamatuvar reçeteli ürünler (NSAID).
• Östrojen.
• Bazı kemoterapi reçeteli ürünleri.
• Tiyazolidinediyonlar gibi bazı diyabet reçeteli ürünleri(TZDler).

Hamilelik

Hamilelik döneminde vücut sıvı tutmayı teşvik eden hormonlar salgılar ve kadınlar normalden daha fazla sodyum ve su tutma eğilimindedir. Yüz, eller, ayaklar ve bacaklar şişebilir.

Kadınlar hamilelik döneminde yatar pozisyonda dinlenirken, büyüyen uterüs, iç vena cava adı verilen damara baskı uygulayabilir.

Bu durumda femoral damarlara baskı uygulanarak hamilelikte ödeme yol açılabilir.

Hamilelik döneminde kan daha kolay pıhtılaşır. Bu durum ise ödemin diğer bir nedeni olan derin venöz trombosisi  (DVT) riskini arttırabilir.

Hamilelik kaynaklı hipertansiyon veya yüksek kan basıncı kaynaklı eklempsiya da hamilelikte ödeme neden olabilir.

Beslenme ve Diyet

Ödem neden olur konusunun en çok karşılaşılan cevaplarından biri beslenme alışkanlığıdır. Bazı beslenme türleri ya da diyet çeşitleri ödem riskini arttır. Bunlar:

• Çok fazla tuz tüketmek.
• Kandaki protein seviyelerini düşürecek şekilde yetersiz beslenmek.
• Düşük miktarda B1 Vitamini, B6 Vitamini ve B5 Vitamini tüketimi yapmak.

Diyabet

Diyabet komplikasyonları ödem neden olur sorusunun cevaplarından biridir. Ayrıca bazı diyabet reçeteli ürünleri ödeme neden olabilmektedir.

• Kardiyovasküler Hastalıklar.
• Akut renal yetmezlik.
• Akut karaciğer yetmezliği.
• Protein kaybına neden olan bağırsak sorunu olan protein kayıplı enteropati.

Diyabetik göz ödemi ise diyabetlerde retinanın şişmesidir.

Beyni Etkileyen Faktörler

Beyindeki şişmenin bazı nedenleri şu şekildedir:

Kafa Yaralanması: Kafaya alınan darbe, beyinde sıvı toplanmasına neden olabilir.

İnme: İnme durumu da beyin şişmesine neden olabilir.

Beyin Tümörü: Beyin tümörü, yeni kan damarları oluşturduğu için etrafında su toplayabilir.

Alerjiler

Ödem neden olur sorusunun bir diğer cevabı alerjidir. Bazı yiyecekler ve böcek ısırıkları, alerjik veya hassas bünyelerde yüz veya ciltte ödeme neden olabilir.

Ciddi şişme anafilaksi işareti olabilir. Boğazdaki şişme kişinin hava yolunu tıkar ve nefes almayı engeller. Bu durum medikal bir acil durumdur.

Ekstremite Sorunları

Kan Pıhtılaşması: Damarlarda pıhtılaşma gibi tıkanıklık kan akışını engelleyebilir. Damarlardaki basınç arttıkça, sıvı çevredeki dokulara sızarak ödeme neden olur.

Varisli damarlar: Genellikle kapakçıklarda meydana gelen hasarlardan dolayı görülür. Damarlardaki basınç artar ve damarlar yırtılmaya başlar. Baskı aynı zamanda sıvının çevredeki dokulara sızmasına neden olur.

Kist veya tümör: Lenf bezlerine veya damarlara baskı yapan tüm şişkinlikler ödeme neden olabilir. Baskı arttıkça sıvılar çevredeki dokulara sızar.

Lenf Ödemi: Lenf sistemi, dokulardaki fazla sıvıyı uzaklaştırır. Ameliyat, enfeksiyon veya tümör gibi bu sistemde yaşanan hasarlar ödeme neden olabilir.

Ödeme Neden Olan Diğer Sebepler

Ödem neden olur sorusunun bazı yanıtları da aşağıdaki gibi olabilir;

Uzun Süreli Hareketsizlik: Uzun süre hareketsiz kalan kişilerden ödem oluşabilir. Bunun nedenleri yer çekimine bağlı bölgelerde sıvı toplanması ve antidiüreitk hormonların salınması olabilir.

Yükseklik Artışı: Fiziksel hareketsizlikle birlikte riski arttırabilir. Akut dağ hastalığı yükseklik pulmonar ödemine veya yükseklik serebral ödeme neden olabilir.

Yanıklar ve Güneş Yanıkları: Cilt, güneş yanıkları karşısında sıvı tutma eğilimindedir. Bu da şişmeye neden olabilir.

Enfeksiyon veya Enflamasyon: Enfekte olan dokular şişer. Bu da ciltte fark edilir.

Mensturasyon ve Mensturasyon öncesi: Mensturasyon döngüsü boyunca hormon seviyeleri dalgalanır. Mensturasyon öncesinde progesteron seviyeleri düşer ve sıvı tutulumunu arttırır.

Doğum Kontrol Hapları: Östrojen içeren tüm reçeteli ürünler sıvı tutar. Kadınların hapa ilk başladığı zaman kilo alması yaygındır.

Menopoz:  Menopoz döneminde hormon dalgalanmaları sıvı tutulumuna neden olabilir. Hormon değiştirme terapisi (HRT) ödemi tetikleyebilir.

Tiroit Hastalığı: Tiroit sorunlarıyla ilişkili hormonal dengesizlikler ödeme neden olabilir.

Ödem neden olur inceledik birazda ödem belirtilerini nelerdir, göz atalım.

Ödem Belirtileri Nelerdir?

Ödem belirtileri altta yatan nedenlere bağlıdır ama genel olarak şişme, setlik ve ağrı olarak belirtileri ortaya çıkar.

Ödem olan bir kişide gözlemlenen ödem belirtileri;

• Şişkin, gerilmiş ve parlak cilt.
• Birkaç saniye bastırdıktan sonra gamze gibi kalan cilt.
• Ayak bileği, yüz veya gözlerde oluşan şişkinlik.
• Ağrıyan vücut bölgeleri ve sert eklemler.
• Kilo alma veya verme.
• El ve boyun damarlarının şişmesi.
• Yüksek nabız ve tansiyon.
• Baş ağrısı.
• Karın ağrısı.
• Bağırsak hareketinde değişimler.
• Mide bulantısı ve kusma.
• Kafa karışıklığı ve letarji durumu.
• Görsel anormallik.

Ödem Tedavisi

Ödem tedavisi türüne göre değişiklik göstermektedir.

Tipik olarak diüretik takviyeler kullanılır. Bu şekilde fazla sıvı, böbreklerde idrar üretimiyle atılır. Farklı türler farklı şekilde işe yaralar.

Doktorlar göz ödemi, pulmonar ödem ve diğer ödem türleri için farklı tedavi yöntemleri önermektedir.

Peki alternatif ödem tedavisi yöntemleri nelerdir?

Varis çorapları şişkinliği ve ödemi indirmeye yardımcı olabilirler

Evde uygulayabileceğiniz teknikler ödemi tedavisi olarak ödemi azaltabilir veya önleyebilir:

Vücuttaki ödem nasıl atılır?

• Tuz tüketimini azaltmak.
• Kilo vermek.
• Düzenle egzersiz yapmak.
• Dolaşımı arttırmak için bacakları yukarıya kaldırmak.
• Varis çorapları giymek.
• Uzun süre oturmamak veya ayakta durmamak.
• Seyahat ederken düzenli olarak ayağa kalkmak ve yürümek.
• Sıcak banyo ve sauna gibi aşırı sıcak ortamlardan uzak durmak.
• Soğuk havada kalın giyinmek.

Ayrıca masöz veya fizyoterapist, fazla sıvının giderilmesine yardımcı olabilir.

Bazı ödem türlerini tedavi ederken oksijen kullanılabilir. Kardiyojenik pulmonar ödem olan bir kişi eğer yeterince oksijen almakta sorun yaşıyorsa ek oksijene ihtiyaç duyabilir.

Burundan verilen oksijen, diyabetik göz ödeminin neden olduğu görüş bozukluğunu düzeltebilir.

Hiperbarik oksijen terapisinin (HBOT) pulmonar ödem riskini arttırdığı bulunmuştur.

Ödem Tedavisi Yapılmazsa

Ödem tedavisi yapılmazsa aşağıdaki durumlara neden olabilir:

• Ağrının sürekli arttığı şişme durumu.
• Sertlik ve yürüme zorluğu.
• Gergin ve kaşınan cilt.
• Şişen bölgenin çevresinde enfeksiyon oluşması.
• Doku katmanları arasında yaralanma.
• Yetersiz kan dolaşımı sorunu.
• Arter, damar ve eklem elastikliğinin kaybolması durumu.